Veel ouderen maken vroeg of laat gebruik van mantelzorg. Mantelzorg is de hulp die mensen vrijwillig en onbetaald verlenen aan mensen met een zorgvraag in hun naaste omgeving. Het gaat om zorg die meer is dan in een persoonlijke relatie gebruikelijk is. Bij ontspoorde mantelzorg overschrijdt de mantelzorger de grens van goede zorg.
Ontspoorde mantelzorg bij ouderen wordt soms - ten onrechte - gezien als ouderenmishandeling, omdat het kan leiden tot psychische of lichamelijke mishandeling, of verwaarlozing. Maar ontspoorde mantelzorg is geen kwestie van kwade wil.
Het is vaak een gevolg van overbelasting, onmacht, onkunde of onwetendheid. Goede zorg slaat sluipenderwijs om in verwaarlozing, verkeerde behandeling of compassiemoeheid. Alleen als dit met opzet plaatsvindt, spreken we van ouderenmishandeling.
Over de omvang van ontspoorde mantelzorg is nagenoeg niets bekend. Wel is duidelijk dat het iedereen overkomen, ongeacht opleiding, leeftijd of afkomst. Ontspoorde mantelzorg tegengaan, begint met er open over te praten. Bespreek de situatie met elkaar. Zorg dat het geen taboe is.
21-05-2021 - Deze toolkit over veilig ouder worden, is ontwikkeld De Lokale Alliantie Arnhem. De toolkit is gericht op het voorkomen van ouderenmishandeling, financiële uitbuiting en ontspoorde mantelzorg
18-12-2020 - Dit document is een aanvulling op de meldcode. Het geeft meer kennis over ontspoorde mantelzorg. Deze kennis is nodig om de stappen van de meldcode goed te doorlopen als er sprake is van ontspoorde mantelzorg.
14-05-2020 - Professionals spelen een belangrijke de-escalerende rol wanneer er sprake is van spanningen in huishoudens, tussen partners en bij mantelzorgers. De Rijksoverheid geeft in deze factsheet tips over hoe te handelen bij spanningen: 'Wees alert op de thuissituatie'.
12-12-2019 - Signalen van huiselijk geweld worden soms over het hoofd gezien. Deze kaart vestigt de aandacht op de problematiek en wijst op mogelijke signalen. Per leeftijdsgroep wordt een overzicht gegeven van signalen bij slachtoffers én plegers die kúnnen wijzen op huiselijk geweld. Ook ontspoorde zorg wordt op die wijze belicht.
25-09-2019 - Deze toolkit van WijZ is gericht op professionals, ouderen en informele zorgers in de Regio IJsselland. Het bevat onder andere gespreks- en signalenkaarten en een checklist voor ouderen om na te gaan hoe het ervoor staat met de organisatie van eigen administratie en financiën.
05-02-2019 - Deze handreiking van de GGD Gelderland-Zuid wil professionals ondersteunen bij en inzicht geven in het voorkomen, signaleren en handelen bij overbelaste en ontspoorde mantelzorg bij ouderen. De handreiking is gericht op voor (zorg)professionals.